Woensdag 16 december 2015: Rotterdam – Agdz
Marokko! Voor de tweede keer. Revisited zoals Engelsen dat zo mooi kunnen zeggen. Twee jaar terug maakten Irma en ik daar met kerst een prachtige tocht. Na vele jaren van zeilen markeerde dat een terugkeer naar het fietsen. Het smaakte naar meer. Vorig jaar kerst kwam het er niet van. Van Mathenesserlaan naar Mathenesserplein met alle leuke perikelen van dien. Zo was 2015: met plezier verbouwd en verhuisd, niet gezeild, toch de Noordzeeroute gefietst.
De afgelopen dagen zijn zeer hectisch. Heel veel werk en zaken die er op het laatste moment tussendoor scheren. Ik voel me als in een tunnel. Rennen naar de lonkende stip aan het uiteinde. Dat uiteinde is vlucht HV 5753, Amsterdam – Marrakech om 6.35 uur op 17 december 2015.
Gehaast kom ik thuis. Check voor het laatst de paklijst….. ja, alles zit in de fietstassen (met het knagende gevoel dat ik toch iets vergeet). Laatste huishoudelijke rondje. Elf uur? ‘Zullen we gaan?’ Waarom niet? Op Schiphol zullen de nieuwe fietsen om het nodige inpakwerk vragen. Het voelt als in een roes. De trein met de nodige vertraging. Een leeg Schiphol waar de verbouwing gewoon doorgaat. Mensen die hun nachtdiensten draaien. Dozen kopen. Best even wennen om de nieuwe Idworx oPinion te demonteren! Een maatje te groot voor de dozen, zo lijkt het…….
Inchecken, een snel ontbijt, nog wat mailverkeer en met alle andere toeristen op naar Marokko. Ik probeer te slapen, maar dat lukt maar matig. Zo wordt het ordinair een nachtje doorhalen. In Marrakech opstoppingen bij de douane, ferme stempels in het paspoort, fietsen ongeschonden van de band. Buiten is het in de schaduw fris, maar in het zonnetje heerlijk met de geur van een andere wereld…..
Een jonge Marokkaan met een bordje Ms. Vonk en Mr. Ramselaar. De dozen met de fietsen glijden de bus in. Voor ik er erg in heb doen Irma en ik hetzelfde ritje als twee jaar geleden. Over het Atlas-gebergte naar het oosten van Marokko. Op de uitlopers van de Atlas, het begin van de Saharawoestijn. Agdz is het startpunt. Twee jaar terug oostwaarts, nu westwaarts!
Ik bemerk dat ik Nederland verlaten heb, het reizigersbloed stroomt mijn lijf binnen. Ik sla het straatleven gade. De roodbruine tinten van aarde en bebouwing, het Atlas-gebergte in nevelen gehuld, de brommers, de ezels, hun menners, de ambachten langs de straat. Een andere wereld, haaks op het Nederlandse leven, doch vertrouwd omdat ik de sferen ken. Ook vanuit Rotterdam!
Langs de weg een omelet Berber. Gebakken in klei. Het smaakt weer goed. Van de rit krijg ik weinig mee. Dommelen in een ongemakkelijke stoel van een Koreaan. Af en toe flarden van de omgeving met een blik van herkenning…. Beelden die me zijn bijgebleven en zich nu weer in real projecteren.
Agdz! Dorpse taferelen. Een hobbelige zijstraat waar moeders achter kleurrijke sluiers en hun kinderen de stegen in schieten. Terwijl Irma de formaliteiten bij Dar Qamar regelt kan ik het niet laten m’n witte aluminium ros snel uit het karton tevoorschijn te halen. De vakantie kan beginnen. Een korte blik is voldoende: we are there!
Een muntthee met dadels. Omringd door citroenbomen. Een fijn moment. Einde middag. Intredende duisternis. In de verte imams die oproepen tot gebed. Een andere wereld.
De eigenaar is een Fransman. Een flesje wijn hoort ’s avonds bij het eten! Dat wordt de komende dagen nog wel anders.
Vrijdag 18 december 2015: Agdz – Timidarte, 19 kilometer
Wakker worden zonder wekker….. dat is even geleden! Dik acht uur geslapen, het licht schijnt al door de kieren van de gordijnen. Een heerlijk ontbijt. Veel zoetigheid. Nog wat laatste mailverkeer met werk en ruim de tijd om de fietsen helemaal in orde te maken. Toch wel even wennen, zo’n nieuwe ros!
Rond het middaguur is het tijd om te vertrekken. Eerste stop is voor lunch in Agdz zelf bij het verkeersplein. Omelet Berber, brood en water, het smaakt vertrouwd. Het is vrijdag, veel van de winkels zijn gesloten. Het is rustig op straat. Aan de overkant van het plein zijn de waterflessen snel gevuld. Irma en ik voelen ons thuis hier. Marokko is weer een fijn land om te zijn!
De eerste meters zijn dubbele meters. Twee jaar terug startten Irma en ik ook in Agdz. In de verte zie ik de kashba van toen liggen. Prachtig in aardse kleuren in een oase tegen de bergen. Veel kilometers staan vandaag niet op het programma. Het is min of meer een rustdag met een aangename verplaatsing. Kunnen de benen vast een beetje wennen aan wat ze te wachten staat de komende weken!
Een kleine kuitenbijter en daar is het bord al naar kashba Timidarte. Een klein stukje off piste en ik waan me in een andere tijd. Gesluierde vrouwen met gedorste oogst op hun hoofden, ezeltjes die zwaar beladen met een stok aangemaand worden de vaart er in te houden. Nieuwsgierige kinderen en een dorpsgek…..
Een stevige klop op de deur levert geen reactie op. Irma maakt gebruik van de moderne communicatie. Even later komt een charmante Marokkaanse aangewandeld. Ze wijst Irma en mij met gebaren de weg. Het is een prachtige kashba van eeuwen terug. Alleen lampen, stopcontacten, een fornuis en een radio verraden het nu………
In de binnenplaats met bougainville leest Irma een boek. Ik werk de voorgenomen plannen met Exhibitionist.nl uit. Een rust is over me heen gedaald. Er is verder niemand hier. Off season. Daar hou ik van, ook met het zeilen. Liever de stilte en relatieve eenzaamheid.
Ik maak een korte wandeling door het dorpje. Dezelfde beelden als daarnet. Ik steek mijn hoofd om de hoek bij een hedendaagse molen die bloem maalt van graan dat met ezels wordt aangevoerd. Mannen laden dozen vol met dadels op een vrachtwagen. Die vinden vast hun weg de wijde wereld in.
De duisternis treedt in. In de keuken pruttelt soep en een tajine. In een hoekje is een gaskachel aangestoken voor wat warmte. Het is erg fris ’s avonds, helemaal als je stil zit! Het eten is heel smakelijk. Linzensoep, tajine met zacht gegaarde groenten en stoofvlees. Een fles water. Mandarijnen en dadels na. Tijd om te gaan slapen!
Zaterdag 19 december 2015: Timidarte – Zagora, 80 kilometer
De dag begint zoals die gisteren is geëindigd…. in een hoekje bij de gaskachel. Het ontbijt is lekker, maar bepaald niet voedzaam. Al dat witte brood, dat is geen brandstof voor een fietser! Wat dat betreft is Marokko net als Frankrijk.
Klokke half negen stappen Irma en ik op de fiets. Opkomende zon, nog wat fris in de schaduw. Het straatleven is al op gang. Mannen wachten langs de weg op een lift. Groepjes werklui wandelen met zeisen naar de akkers, aan de weg wordt gewerkt. Het verkeer is niet druk, maar jeetje wat een roetdampen krullen uit de poeperds van deze vervuilers (ons afgedankte materieel!).
Het fietsen gaat heerlijk en hard. De nieuwe Idworx is echt een genot van een ros. Het comfort van de banden, het schakelen, het remmen, de iPhone die automatisch oplaadt. Een materieel genoegen voor immaterieel geluk. Het belooft weer een mooie reis te worden.
De maag begint te knorren. Een tentje voor een omelet Berber is niet te vinden, dan maar langs de weg met koekjes en water. Irma spot een mooi plekje, bij een bruggetje over een rivier. Een prachtig tafereel ontvouwt zich. Vrouwen zijn druk bezig met het wassen van kleding en tapijten. Ze voeren het aan met ezeltjes, schrobben en slaan met een stok het wasgoed schoon. Dan leggen ze het te drogen in de zon. Fraai.
Irma en ik vervolgen onze tocht. Het blijft lekker gaan, kilometer na kilometer. Af een toe een klimmetje, een stukje afdalen. En de omgeving blijft boeien. Af en toe kinderen die met hun brikken in ons spoor proberen te blijven. Vriendelijke mensen langs de weg, ‘Bonjour’, ‘Ça va?’
Zagora komt in zicht. Een grotere plaats richting de Algerijnse grens. Het verkeer zwelt aan. Het is nog pas halverwege de middag. In een fijne Riad douche ik me helemaal schoon. Op het terras is het goed toeven. Tochtplanning, wat mailtjes, zelfs een biertje. Met het intreden van de duisternis wordt het koud. Binnen brandt het haardje. Een tajine met rundvlees en vijgen is in aantocht!
Zondag 20 december 2015: Zagora – Tamagroute, 39 kilometer
Als een blok geslapen en een ontbijt waar geen einde komt aan alle zoetigheden! Vandaag een rustige ochtend. De volgende grotere plaats is M’hamid, voordat de woestijn echt begint. Prima om nog een stop voor M’hamid te maken. Ik werk aan een opdracht, Irma leest een boek.
Tegen het einde van de ochtend nog even Zagora in voor wat boodschappen. Onbeperkt internet voor ons allebei en de kas wordt gespekt met extra veel Dirhams voor de komende dagen. De zon staat al weer hoog aan de hemel. Heet is het nooit, circa 25 graden. Het is wel extreem droog, ik drink heel veel.
Het landschap blijft boeien. Het wordt uitgestrekter en desolater. Er is ook minder verkeer. Het asfalt is buitengewoon goed. Met regelmaat zie ik werk aan de weg. Ook worden enorm hoge bruggen gebouwd over opgedroogde rivierbeddingen. Als het hier eens regent, komt het met bakken uit de hemel voor een paar dagen. Dat spoelt alles weg en verlamt de infrastructuur in no time.
Tamagroute ligt even verderop, circa 20 kilometer van Zagora. Er zit een eenvoudig doch fijn restaurant waar de lunch prima smaakt. Een Zwitserse runt de tent. Zij merkt de onrust in het Midden-Oosten heel duidelijk. Er komen steeds minder groepen. Die daling heeft zich al meer dan tien jaar geleden ingezet. Mensen hebben angst, zeker hier zo dicht bij de Algerijnse grens, voor ontvoeringen of terrorisme. De Fransen blijven sinds de aanslagen dit jaar in Parijs helemaal weg. Ze begrijpt het niet goed. De grens is een van de best door het leger bewaakte stukken van Marokko.
De middag schiet al op. Irma en ik willen nog ietsje verder rijden, dat scheelt in de dag van morgen. Circa zeven kilometer down the road ligt een hotel met een sterrenobservatorium, het einddoel van vandaag. Het landschap is nog mooier. Zo weids, de aardse tonen, de rust. Alleen de dieseldampen van die enkele auto die passeert irriteert. Niet normaal wat een ongezond rookgordijn!
Het hotel blijkt zowat uitgestorven. In gebrekkig Frans communiceer ik met een jongere bediende. Hij denkt het volle tarief te kunnen rekenen…… Even later komt de sterrenkundige naar beneden. Hij zegt eerlijk met een Vlaamse tongval dat het beter is vannacht hier niet te logeren. Er is niemand, geen kok, geen warm water, geen ontbijt. Er zit niets anders op, de rit gaat terug naar Tamagroute!
De Zwitserse ontvangt ons heel gastvrij. Een simpele kamer en ’s avonds heerlijk eten. Een groentesoep met alles uit eigen tuin. Daarna een pastille en toe crème caramel van de eigen koe! Vroeg slapen, morgen een pittige dag!
Maandag 21 december 2015: Tamagroute – M’Hamid, 75 kilometer
Om half acht ontbijt, ik zit lekker te bunkeren! Het is nog fris, ook de eerste kilometers van de dag. Irma heeft een alternatieve route uitgestippeld, die net geasfalteerd is. Heerlijk fietsen zonder ook maar een auto tegen te komen! Een enkele brommer, dat is het. De stilte is overdonderend….. dat maak ik niet vaak meer mee. Het landschap is prachtig. Steeds vlakker, de woestijn is in aantocht.
Het gaat hard. Ook een stukje off piste om weer op de hoofdweg te komen voelt goed. De banden denderen er met gemak en comfort overheen en de fiets blijft lekker sturen. Tagounite is een plaatsje van niets, maar prima voor een lunchstop. Mannen zitten aan de thee. Voor Irma en mij een fles water en omeletjes. Wat extra zout en ras el hanout. Mooi het dorpse leven gade te slaan. Veel militairen en politie…. tja, de Algerijnse grens is vlakbij. Een gesloten grens, de landen zijn niet bepaald elkaars vrienden.
De zon staat hoog aan de hemel, maar brandt niet. Ik hoef amper te smeren. Water gaat met PET-flessen tegelijkertijd iedere dag! Op mijn rug heb ik een ‘camel bag’ met een slangetje over mijn schouder. Zo kan ik handig met regelmaat slokjes drinken. Ik gebruik ‘m al jaren, ideaal.
Het gaat snel. Na een klim is daar dan echt de woestijn, een eindeloze vlakte, zo ver als ik kan kijken. Het is mooi. M’Hamid ligt in een oase. In een hotel zijn Irma en ik de enige gasten…….
Morgen echt de desert in, off piste rijden, helemaal weg van de bewoonde wereld. Ik kijk er naar uit!
Dinsdag 22 december 2015: M’Hamid – Chegaga, 57 kilometer
De eerste kilometers zijn een makkie. Onder een opkomende zon naar het centrum van M’Hamid. Echt zo’n stoffig grensplaatsje, het komt allemaal wat rauw over. Het doet me denken aan Noord-Thailand in 1991. Toen lag het destijds ontoegankelijk Burma aan de overkant van een bruin riviertje. Nu is het zand tussen Marokko en Algerije. Veel militairen en patrouilles!
De eerste kilometers de woestijn in gaan relatief ook gemakkelijk, maar dan is het zand, zand, zand. Afstappen, trekken en sleuren om de fiets er doorheen te trekken. Soms is de bodem wat harder, dan kan er even gefietst worden. Maar niet lang. Dit wisten Irma en ik. De eerste twintig kilometer zijn zwaar. Met goede moed ploeg ik mijn weg. Irma bikkelt er ook doorheen!
De omgeving is prachtig. Het rode zand kleurt mooi bij de rotsen en keienbedden. De lucht is blauw, maar wat bewolkt. Op de bodem groeien lichtgroene struikjes. En het is stil, helemaal stil. Een slok water, een koekje, en weer door gaan. Hard gaat het niet….. de wind blaast inmiddels fors….. in de rug, ook dat is vanuit Rotterdam goed gepland!
Het is een verademing als het zand over gaat in hardere paden. De vreugde is echter van korte duur, want het mulle zand maakt plaats voor onvervalst wasbord! Het is goed spoor zoeken. Ik tril zo wat uit elkaar, ook de fiets heeft het zwaar te verduren….
De iPhone werkt perfect als GPS en met de app Pocket Earth is het spoor goed te volgen. Het zijn eigenlijk meerdere sporen die allemaal dezelfde richting op gaan. Met voldoende vaart laadt de dynamo van de fiets de telefoon op!
Af en toe passeert een 4×4. Iedere chauffeur stopt. ‘Bonjour. Ça va? L’eau?’ Toeristen die achterin zitten kijken met verbaasde ogen of maken zich zorgen of Irma en ik wel weten waar we mee bezig zijn! Verder zijn er weinig sporen van leven. Een waterput, drie ezels die argwanend opkijken. Nomaden houden zich schuil.
De dag vordert. Kilometer voor kilometer moet gewonnen worden. Soms gaat het een stukje wat makkelijker op een pan van klei of grindbed, dan is het weer afstappen voor een lokale zandverstuiving. Echt warm wordt het niet. De zon schijnt, maar niet doordringend. Het water gaat wel hard. Eten doe ik maar matig, ik leef op een rol koekjes.
Inmiddels hebben Irma en ik het gevoel dat het einddoel van de dag haalbaar is. Alternatief zou het tentje opzetten zijn geweest. Ook best, maar wel een lange zit in het donker en de kou van pakweg zes uur ’s avonds tot acht uur de volgende ochtend op een matje!
De vergezichten blijven spectaculair. Ik hou erg van de woestijn, in de USA en Australië kon ik er geen genoeg van krijgen. De bergwoestijn van Zanskar in Noord-India, maar ook die in het zuiden van Bolivia staan helder op mijn netvlies. En ik ga nog graag eens naar de Atacama-woestijn in Chili. Plannen zat. En de fysieke inspanning die het vraagt is voor mij onderdeel van de intensieve beleving van het landschap.
De laatste kilometers gaan snel over paden die naar de zandduinen van Chegaga leiden. Het bivakkamp doemt op. Doel van vandaag bereikt! De zon gaat net onder. Een muntthee, pinda’s in de vlies, opfrissen onder een koude pisstraal water….. half acht eten. Harira en daarna een Tajine. Irma en ik zijn allebei gesloopt en zoeken om negen de uur de mandjes van de bivaktent op. 57 kilometer vandaag met een gemiddelde snelheid van 7 kilometer per uur!
Woensdag 23 december 2015: Chegaga
Om acht uur wakker, elf uur aan een stuk geslapen! Het is fris vandaag, vrijwel geheel bewolkt. Ontbijtje buiten. Het voelt als een kamp in Nepal of Noord-India. Vrij spartaans allemaal, maar eigenlijk heerlijk toeven. Wat lezen, wat schrijven, wat luieren, de beentjes rust! Met een streepje internetontvangst haal ik mijn mailtjes binnen. Ook in Nederland is het rustig geworden. Iedereen maakt zich op voor kerst.
Het is vandaag beduidend frisser dan gisteren, vrijwel geheel bewolkt. Niet het weer dat ik direct associeer met de woestijn. Een grondige check-up van de fiets, er lijkt niets los getrild. Morgen krijgt ie er weer van langs!
Donderdag 24 december 2015: Chegaga – ergens langs de piste, 62 kilometer
Vannacht was het helder en merkbaar kouder. Zeven uur ontbijt, nu met vers gebakken nomadenbrood. Het is direct een pittig begin, trekken en sleuren door het zand! De uitlopers van de zandduinen gaan over in een kleipan, plots is het verrukkelijk fietsen, net als eergisten bij aankomst. Irma en ik twijfelen. De piste langs de duinen van Chegaga nemen of de iets hoger gelegen piste?
Uit het niets doemt plots een tractor op. Het is gebrekkig communiceren met de mannen die slechts een paar woorden Frans spreken. Duidelijk is wel dat zij adviseren de noordelijkere route te nemen. Iets meer fietsen. Besluit genomen, misschien ook wel omdat de kleipan tot ver die kant op reikt…… Dat bepaalt ook de keuzes die ik dit keer voorop rijdend maak voor de volgende tracks…… Juist, de weg kwijt dus! Nou ja, niet helemaal, het is duidelijk welke kant op de juiste is, maar het spoor houdt gewoonweg op!
Het is een kwestie van afstrepen van de opties. Dwars door de grindbak is de beste. Het moet circa vijf kilometer naar de piste zijn. Een goed mikpunt in de bergen en lopen. Het is zwaar, trekken en sleuren met de fiets en bepakking. Het is ook beduidend warmer vandaag en soms zijn de vliegen erg irritant. Wat mooi blijft is de omgeving. Het zo dadelijk bereiken van de piste projecteert zich als een fata morgana op mijn netvlies…….
Niets is minder waar. Een onvervalst keienpad en erger dan dat. Er valt niet op te fietsen, het is lopen, af en toe een stukje fietsen, dat is het dan wel. Begin van de middag, nog geen vijftien kilometer op de teller, nog vijfentachtig te gaan naar Foum Zguid vandaag en morgen!
Zoals ik eerder zei, het is trekken en sleuren. Niet meer, niet minder. Wel mooie momenten onderweg. Twee dromedarissen die zich weg spoeden bij de eerste blik van twee bleekscheten. Een nomade die zijn kudde geiten bij elkaar houdt. Verder is er niets, niets en niets. Stilte, prachtige vergezichten en zwoegen.
De weg wordt iets erbarmelijker. Steeds meer stukken zijn fietsbaar, soms door een parallel paadje dat langs de piste loopt. Met een geringe snelheid en de grootste behendigheid. Want de keien blijven groot. Soms raakt mijn pedaal een kei. Het is geconcentreerd fietsen om te voorkomen plots stil te vallen in het losse zand of op een harde kei en om te lazeren……
De middag vordert. Een dorpje. Dat loopt natuurlijk meteen uit. Eerst de kids, dan de mannen. Er blijkt water te koop in plastic flessen die nog gesealed zijn. Fijn de voorraad nog wat aan te vullen. Was de weg naar het dorp al lekker fietsen, op een enorme kleipan is het heerlijk meters maken. Precies wat de dag nodig heeft!
De ‘rondetijden’ lopen flink op. Het is fraai. De zon maakt aanstalten de dag te gaan verlaten. Irma en ik trappen nog even flink door. Hoewel de dag zwaar was, kost het geen moeite de benen te laten malen. Integendeel, het voelt als een finale om de dag qua kilometers nog wat aanzien te geven.
De vlakte van klei lijkt schier eindeloos. In de verte schittert het zout van het meer Iriki. Helaas komt aan het mooie fietsen een einde. De keien eisen weer hun rol. Het is weer ploeteren…. een stuk fietsen, een stuk lopen, een inmiddels bekend ritueel.
Het is over vijven. Het wordt tijd uit te zien naar een kampeerplek. Een eindje van de weg, liefst beschut. Niet dat er vandaag veel medeweggebruikers waren (misschien drie!), het voelt beter onzichtbaar te zijn!
Die onzichtbaarheid zal niet helemaal lukken in deze schier oneindige grindbak, een paar honderd meter van de weg af beginnen de bergen en daarvoor staan wat bomen en struiken. Good enough! Zo gezegd, zo gedaan. Het is af en toe weer flink zeulen met de fietsen, maar een vlak plekje voor de tent tussen twee prikkelstruiken wordt de plek om de nacht door te brengen.
Kamperen! De tent komt nieuw uit z’n foedraal en staat zo. Geen haring houdt….. keien in overvloed de kracht over te nemen! Matrassen opblazen, slaapzakken laten ‘ontploffen’, het kampement is snel ingericht. Fraai ook onder een volle maan! Het blijft prachtig licht vanavond.
Trek! Irma kocht hele sophisticated avondmaaltijden. Twaalf euro het stuk…… kokend water erbij, tien minuten laten garen, eten uit de verpakking! Geen afwas, enkel afval… geheel passend in de tijdsgeest. Maar daarvoor moet eerst de brander het doen! Ook die is nieuw. Een allesvreter, van gas tot diesel tot motorolie als het echt moet. In het donker sleutelen Irma en ik ‘m in elkaar (beter bij daglicht gisteren natuurlijk!). Fik erin! Water koken, even wachten en het eten smaakt echt heerlijk.
Het is pas half negen ’s avonds, een plas, tandjes schrobben en met tevreden maagjes en vermoeide benen sluiten de oogjes snel! 
Vrijdag 25 december 2015: ergens langs de piste – Foum Zguid, 45 kilometer
Ik heb wonderwel goed en lang geslapen. Pas om zeven uur word ik echt wakker. Dik tien uur op een matje! Normaal heb ik het na maximaal acht uur draaien wel gezien. De brander snort tevreden. De koffie smaakt goed en de warme Brinta met melkpoeder en suiker legt een goede basis voor de dag. Wat dat betreft is de industrie verschrikkelijk. Voor alles verzinnen ze wel een oplossing.
De start van de dag is direct taai. Een pad van keien zonder zicht op beter. Zover de horizon reikt zie ik een stenen bed! Blik op oneindig, goed blijven kijken om een valpartij te voorkomen, afstappen, fiets en bagage vooruit duwen. Toch heb ik een grijns op mijn gezicht. Irma ook. Wat is dit overweldigend. Dit te kunnen doen, samen. Eenzelfde mindset, eenzelfde doel, van hetzelfde genieten in de wetenschap dat dit van die dagen zijn! Dagen om nooit meer te vergeten…..
Een nomade loopt links weg van het pad met zijn geitjes. Als ik hem passeer zie ik rechts een plas bloed. Net een van zijn geitjes koud gemaakt?
Twee auto’s in aantocht. Een Land Rover zoals die hoort te zijn. Imperiaal met uitvouwbare tent op het dak, open bak achter met huif, twee kleine portieren voor passagiers. Zijn of haar ouders rijden er achteraan in een nep-terreinauto. Stugge Zwitsers, maar een koele fles water kan er wel vanaf….. Mooi gezicht ze te zien wegrijden. De Land Rover helemaal in z’n element in dit landschap, de nepper hortend en stotend met knallende keien tegen de bodemplaat……
Een bandbreed paadje langs de main track is beter fietsbaar. Nog steeds goed opletten, maar zo vlot de dag tenminste een beetje. Even verder een bron met starende ezels. De waterput is haast filmisch, zo diep en macaber. Een leren puts aan een lang touw de diepte van moeder aarde in naar zuiver water. Irma laat wat vocht voor de ezels achter.
Even verder twee dromedarissen die verschrikt zich uit de voeten maken. De laatste kilometers van deze barre maar o zo fraaie tocht. De bodem is bedekt met zilvergroene stekelplanten. Het is jammer dat ik steeds zo geconcentreerd moet blijven fietsen om niet te vallen. Het uitzicht is steeds zo mooi. Eigenlijk hebben Irma en ik gisteren en vandaag geen moment genomen langer te rusten. Het was steeds even stoppen, een slok water, een koekje en weer door….. in het besef dat er doorgegaan moest worden om de trip te volbrengen.
Foum Zguid aan de horizon, de bebouwing mooi geschakeerd tegen de bergruggen. Nog even. Tot op de laatste meter blijft het ploeteren…… dan opeens asfalt! Vers geteerd! Enkele Hummers met militairen, Foum Zguid is vooral een militaire basis!
Het is inmiddels einde van de middag. Zes kilometer zoeven en het hotel is daar. Een heerlijk hotel, met een eindeloos warme douche, een open haard, een soepele Marokkaanse wijn en een lekker bed. 1e Kerstdag. Missie volbracht!
Zaterdag 26 december 2015: Foum Zguid
Een rustdag! Een lekker ontbijt, een ontspannen ochtend. De beentjes voelen nog vermoeid. Goed ze een dagje rust te geven! Ook even contact met het thuisfront. Pappa leeft erg mee en met zijn reactie op de foto die ik van het tentje en de maan doorstuurde slaat hij de spijker op z’n kop:
Alexander, geeft een tentje desolaat in het zand tot de einder, niet hetzelfde gevoel,
als alleen en op jezelf aangewezen, met een bootje op die onmetelijke zee
bij opkomende maan?
Je hoeft niet te antwoorden want het antwoord ken ik denkelijk al!
Geniet verder samen!
Pappa
Zo is het precies! Irma leest, ik werk aan een opdracht en kijken samen vooruit naar de komende dagen. De route kristalliseert zich uit tot in Agadir. Morgen weer fietsen. Zin in.
Zondag 27 december 2015: Foum Zguid – Tissint, 75 kilometer
Voor het eerst is het druk met gasten tijdens het ontbijt in deze vakantie! Het smaakt goed. Lekkere pannenkoeken, verse jus, koffie, een prima bodem voor de dag. Enorme haast om weg te komen is er niet, het zal vooral een vlakke route over asfalt zijn!
De fietsen kunnen wel een opfrisbeurtje gebruiken. De riemaandrijving piepte bij veel kracht zetten. Niet dat het erg is….. met een paar kletsen water is het opgelost. Had de fiets een ketting gehad, dan zou het een knarsende bende zijn geweest! Wat mooi dit soort technische innovaties. Daar kan ik wel van genieten. Mijn achterband staat leeg, Irma’s voorband! Bij allebei lijkt het ventieltje wat los getrild te zijn……. Een kwestie van aandraaien en de banden weer op de juiste druk spanning brengen. De banden zijn er goed door het geweld van de afgelopen dagen heen gekomen. Geen spoor van slijtage.
Het is vandaag een bedrukte dag. Ook frisser. Onderweg is er geen lunchplek. De lokale verkoper van biscuits heeft een goede aan Irma en mij, allebei met eigen voorkeuren. Water gevuld en op pad. De vaart zit er goed in. Het asfalt van de Desert Highway is perfect, de vergezichten zijn herkenbaar. Een enkele herder die met zijn kudde geiten de vlaktes afloopt, toch vaak met een hond die het spul alert bijeen houdt.
Soms liggen er ook kadavers langs de weg. Vandaag een vos-achtige, op eerdere dagen een dromedaris en een geit. In tegenstelling tot Zuid-Amerika is vrijwel geen afval langs de weg te zien. Discipline?
Het gaat hard, de kilometerpaaltjes vliegen voorbij. Er is bijna geen verkeer, slechts een enkele auto. Een brug is compleet weggeslagen, vermoedelijk door hevige regenval. Een nieuw stuk weg is er gewoon naast gelegd, dwars door de rivierbedding heen! Het heeft inmiddels al jaren niet meer geregend hier, bij de eerste volgende bui zal ook deze weg er niet meer liggen!
Tissint is een plaatsje van niets. De kashba is netjes, maar somber. De douche is heerlijk warm en een tukkie hebben Irma en ik kennelijk allebei nodig. Het eten is als iedere dag. Een lekkere soep (Harira) voor, dan een tajine. Fruit na. Ik kan me niet heugen dagen achtereen zo gezond te hebben gegeten!
Maandag 28 december 2015: Tissint – Tata, 70 kilometer
De dag start zonnig, hoewel het fris is. Een relaxte ochtend. Op het trappetje voor de kamer is het in de zon, beschut voor de wind, heerlijk zitten. Ik mag nog even naar het politiebureau, zo komt de uitbater van de kashba me melden….. Achterop de brommer ga ik mee! Een formaliteit. Oom agent is vriendelijk. Rondom zijn bureau heen allemaal apparatuur (merken van lang geleden), een kluis met een slot van niets, een portret van de koning, lekker stoffig, oud hout, bureaus en stoelen zoals ik ze ken uit mijn lagere schooltijd. Ik had graag een foto van de setting gemaakt. Mooi.
In het dorp slaan Irma en ik koekjes en water in. Het is weer prachtig fietsen. Een strakblauwe lucht, schitterende vergezichten. Wel iets harder werken dan gisteren. Het glooit meer. Op en top genieten. Anderhalve week weg nu, nog dik anderhalve week te gaan! Ongemerkt is dit echt een vakantie in volle omvang.
Een andere fietser komt ons tegemoet! Uit Biddinkhuizen! Hij heeft er al drie weken opzitten, nog vier weken te gaan. Een warme ontmoeting langs de weg. Fijn elkaars ervaringen te kunnen uitwisselen. Het werpt voor Irma en mij een ander licht op welke route na Tata te gaan nemen. Hij heeft wel heel veel tegenwind gehad. Factoren om rekening mee te houden, daarom leek het mij beter in Marrakech te starten…..
Onderweg zit er geen tentje voor een omelet Berber helaas. Ik begin die wel te missen, ben nu al een week zonder! Het klimmen is wat pittiger vandaag, de Anti-Atlas is in aantocht. De vergezichten blijven overweldigend, echt weer een hele mooie dag. Ik waan me af en toe in het westen van de USA…..
Tata is een wat grotere plaats op een kruispunt van verbindings-wegen. Een matig hotel met een louche bar, Marokkanen aan het bier en sigaretten, video’s met wulps dansende schoonheden achter de bar. Later voetbal, Van Gaal tegen Hiddink. Het bier smaakt prima, het internet is snel. Mij best!
Dinsdag 29 december 2015: Tata
Een rustdag vandaag. Gisterenavond bij het avondeten besloten om in drie dagen naar Tafraoute te fietsen. Dat zal best pittig worden: klimmen, wind, kou en kamperen. Maar het moet een mooie route zijn en dat maakt het alle inspanningen weer waard. Wel een sobere Oud en Nieuw-viering met ‘water en brood’!
Een rustig ontbijt, naarmate de ochtend vordert is het goed toeven op het terras van het hotel in een behaaglijk zonnetje. Tata is een streekplaatsje met een heus centrum, al is dat ook niet meer dan een paar straten. Het blijft boeien het leven op straat gade te slaan. Het is kleurrijk en voelt als vele jaren terug in de tijd.
Natuurlijk met de verworvenheden van nu: mobiele telefonie en grote merken als Nestle weten hun weg naar de consument hier heus te vinden. Maar als ik dat (en meer verworvenheden) weg gum, lijkt een samenleving op te doemen van tientallen jaren terug in Europa.
De slager met enkel lokale aanvoer, kippen die wachten tot hun kop eraf gaat. Het ambacht, van hout- tot staalbewerking, de (schrale) oogst van het land dat door vrouwen naar het centrum gesjouwd wordt, een zeer beperkte gezondheidszorg. Sigaretten die per stuk van de ‘dealer’ gekocht worden en alles gaat contant. En zo meer.
Het is een ingetogen maatschappij waarin de mannen domineren. De vrouwen gaan verlegen, schichtig en gesluierd over straat. Mannen maken de dienst uit, maar stralen ook rust uit. Ze zijn aan het werk of debatteren in de koffie- en theehuizen.
Fotograferen van mensen is not done hier. Ik betracht terughoudendheid en probeer me te beperken tot stil levens uit de hand……
Terwijl Irma en ik een omeletje nuttigen rijden twee fietsers door de straat. Nederlanders! Ze zijn al voor de zestiende keer in Marokko en kennen zowat iedere straat! Leuk om ervaringen uit te wisselen. Ze slapen in hetzelfde hotel, waar ze al eens geslapen hebben natuurlijk!
Einde van de middag is het borreltijd in de louche bar….. De lege flesjes blijven voor de neuzen van de drinkers staan….. Wel vooruit betalen! Toch maar eten in het hotel. Niet dat het goed is of gezellig, maar in het stadje heb ik geen beter tentje gezien. Vroeg slapen, de komende dagen zullen genoeg energie kosten!
Woensdag 30 december 2015: Tata – Issafen, 88 kilometer
Na een dagje rust voelen de benen weer als herboren. Het ontbijt van het hotel is er niet bepaald een to keep you going all day! In het stadje water inslaan en gaan! Op naar de Anti-Atlas. De dag begint weer prachtig, strakblauw, zon. Dat drijft de kou van de ochtend snel weg.
Het is direct klimmen geblazen, afgewisseld met stukjes dalen. Naarmate de dag vordert worden de bergen hoger, grilliger, mooier. Er zit een heel fraai reliëf in, kennelijk van enorme krachten en erosie van ijs en water miljoenen jaren terug! Ze steken met hun dieprood contrastrijk af tegen het diepe blauw van de lucht. Met regelmaat even een stop. Een slok water, een biscuit en weer door.
Irma en ik zeggen het vandaag vaak tegen elkaar: dit is de mooiste dagtrip van alle dagen in Marokko tot nu toe. Adembenemend, vergezicht na vergezicht. Het fietsen gaat lekker. Ook Irma klimt heel goed in een mooie cadans en constant tempo.
De dag vordert, het afslagpunt naar Tafraoute komt dichterbij. Hoewel er beperkt voorzieningen langs de route zouden zijn blijkt Issafen toch een groter dorp dan gedacht. De middag loopt tegen z’n eind, tijd ook om een plekje voor de nacht te zoeken. Ik loop al eventjes te loeren op een plekje voor de tent, maar zie er geen. Te dicht bij bebouwing, in het zicht van de weg, alleen maar keien en rotsen….. Het lijkt me beter op zoek te gaan naar een overnachtingsplek in het dorp, al zit er geen enkele herberg.
Ik probeer bij het eerste café. Mannen in hun Berber-habijten met puntmuts zitten aan de koffie en thee, leggen een kaartje, spreken amper Frans. Een lange man met snor spreekt toch enkele woordjes, begrijpt wat ik zoek en loopt met me mee. Het volgende café zou een kamer moeten hebben. Het is wachten op ‘le patron’. Het leidt tot niets……. De man met snor komt terug, neemt Irma en mij mee verderop de dorpsstraat in en probeert links en rechts. Zonder succes. Hij loopt terug de straat in en weer terug: ja, een café heeft toch een kamer voor ons!
Maar eerst moeten de paspoorten geregistreerd worden bij de burgemeester van het dorp! In het schemer laten Irma en ik ons met hem meevoeren. Hij kent kennelijk iedereen. Een groet, een knik, een vermaning naar een kind op straat….. Bij de burgemeester gaan de paspoorten onder een oud krakkemikkig kopieerapparaat! Nietje er doorheen en in het archief…….
De man met snor is weg, maar de burgemeester gebaart ons te wachten. Wat blijkt, hij is zich thuis wezen omkleden, in vol ornaat komt hij terug: hij is politieman en patrouilleert vannacht door de straten van Issafen! Hij begeleidt Irma en mij naar de kroeg. Een hok van twee bij drie wordt leeggemaakt. Stoelen eruit, terrastafels eruit, een stofwolk als de bezem er doorheen gaat! Met een knik en een handdruk neemt oom agent afscheid van ons. De burgemeester komt ook nog even langs!
In het café zit bijna iedereen voetbal te kijken, Spaanse competitie. Er wordt veel gerookt, geen druppel alcohol vloeit, geen vrouw te bekennen. Dit maakt reizen zo mooi. Het geeft een mooie doorkijk hoe een maatschappij functioneert. Ik herinner me dit soort momenten nog van Ecuador, Laos, USA, maar ook in Frankrijk op de fiets, de eerste lange trip naar de Middellandse Zee. Ik raakte altijd wel ergens verzeild met Peter of Fons als er geen goede kampeerplek of herberg te vinden was.
De avond is amusant. Fris qua temperatuur, warm qua atmosfeer onder de spaarlampen. Omeletjes voor Irma en mij, koffie en later een Coca Cola met amandelen. En 3G-internet in dit gehucht! Mijn ‘dealer’ laat weten dat de nieuwe Cd’s van David Bowie en Tedeschi Trucks Band te bestellen zijn. Met drie klikken bestel en betaal ik ze. Die liggen dan bij thuiskomst op het Mathenesserplein alvast op mij te wachten! Mooie wereld.
Matjes opblazen, slaapzakken uit de foedralen, tukken in dit hok! Ik slaap heel tevreden en voldaan van deze dag in…….
Donderdag 31 december 2015: Issafen – Tafraoute, 70 kilometer
Inmiddels twee weken op pad, het lijkt een eeuwigheid en nog een volle week te gaan! Een echte vakantie om lang op te teren. Nou ja, lang. Eind februari staat alweer een kleine twee weken USA op het programma!
Ik heb wat onrustig geslapen. Het duurde even voordat het lawaai in de kroeg geluwd was en zo’n kleine ruimte…. het voelt als weinig lucht. Om acht uur ’s ochtends is de kroeg alweer in bedrijf. Koffie, thee en voor ons een ontbijtje. Mooi moment van de dag. De kroegbaas rekent bescheiden en is toegewijd. Tot het vasthouden van de pomp om de banden nog wat extra op spanning te brengen….. Oom agent komt ook nog even langs. Marokko: een fijn land!
De doorsteek naar Tafraoute is een vrij nieuwe weg. Het is direct klimmen geblazen en hoe. Erg steil! Soms valt er gewoonweg niet te fietsen. Afstappen en lopen. Maar ook dat is zwaar. Zo vorderen de kilometers heel langzaam. Irma en ik hebben toch de stille hoop vandaag Tafraoute al te kunnen bereiken. Gisteren ging zo vlot….. ik reserveerde gisteren alvast een kamer!
Stug doorgaan. Er is niets dan bergen en stijgend asfalt. Geen bebouwing, geen passerend verkeer, alleen een kudde geiten die schrikken van twee fietsers….. de herder keurt Irma en mij geen blik waardig. De gewonnen hoogtemeters worden vaak weer ongedaan gemaakt door steile dalingen….. zo blijft het netto effect van het klimmen helaas beperkt, maar tikken de kilometers ook niet aan.
Af en toe stoppen, een koekje, even rond me heen kijken en weer doorgaan. Uur na uur. Het is voor tweeën als de kilometerteller 35 kilometer aanwijst en de gps het hoogste punt van vandaag. De afdaling gaat steil naar beneden: wederom verlies van de gewonnen hoogtemeters en het tikt qua dag afstand dus niet aan! Het is vol in de remmen. De schijfremmen doen hun werk in woord voortreffelijk, goh, wat een kracht.
Enkele dorpjes en ik waan me even in Ecuador. Een hond rent luidt blaffend achter Irma aan. In Ecuador waren dat kwelgeesten. Het was niet de vraag of, maar hoeveel honden me iedere keer weer agressief zouden omsingelen….. Honden zijn in Marokko slechts figuranten. Moslims hebben weinig met ze op: onreine dieren…..
Het klimmen is nog niet voorbij, maar gaat wel geleidelijker. Het asfalt blijft onberispelijk. Het is vijf uur als de laatste meter van de dag geklommen is, nu rest alleen nog een afdaling naar Tafraoute! Met scherpe bochten racen Irma en ik naar beneden. Windjack tegen de kou, even later ook een extra trui en de verlichting om beter zichtbaar te zijn.
Niet zonder reden, Marokkanen rijden roekeloos naar beneden! Knoert hard! Ik kijk goed in mijn spiegel. Een ouwe Peugeot passeert me met een noodgang, raakt met zijn twee linker wielen van de weg, een knal en komt honderd meter verder tot stilstand. Voorband compleet aan gort, de rook komt er nog vanaf, kapot gestoten. Hij stapt uit en wijst boos naar mij! Ammehoela. Idioot.
Klokke zes uur parkeren Irma en ik de fietsen voor Chez Amaliya, een hotel gerund door Liesbeth, een struise Westlandse. Een fijne kamer, een eindeloze douche…. in twee volle dagen de Tafraoute bereikt. Morgen krijgen de beentjes rust!
Oud en Nieuw, Irma en ik sluiten aan bij het avondprogramma maar halen twaalf uur niet!
Vrijdag 1 januari 2016: Tafraoute
Een rustdag, een laat ontbijt, even naar het centrum van Tafraoute voor een lunch. Kleding wassen (wat een zoutsporen!), route voor de komende dagen uitstippelen, een tukkie en per mail de nieuwjaarswensen. Het is goed toeven in Chez Amaliya. Mooi hoe een leven kan lopen. Liesbeth had al veel gereisd in Islamitische landen, werkte al vijfentwintig jaar bij een administratiebureau, was midden veertig en dacht: ik ga het anders doen. Ze zocht zorgvuldig een locatie uit in een toeristisch nog niet ontwikkeld gebied, bouwde het hotel van de grond af aan op, zie hier het resultaat. Inmiddels is ze Marokkaanse en woont iets verderop in de vallei.
Zaterdag 2 januari 2016: Tafraoute – Kerdous, 55 kilometer
De route Tafraoute uit is fraai. De bergen rondom hebben een hele andere textuur. Het lijkt wel of ze bedekt zijn met een ‘keiendeken’. De vallei uitklimmen gaat vrij gemakkelijk. De huizen zijn fraai tegen de bergen aangebouwd. Er is meer groen en soms een overdadigheid aan bloemen. Hier valt ook niet veel regen, maar in ieder geval meer dan in de woestijn!
Hoewel niet heel veel kilometers op het programma staan, is het toch een zwaardere dag met steeds weer klimmen. Na iedere klim worden de hoogtemeters ongedaan gemaakt door een afdaling. Echt steil wordt het nooit, dus het schiet wel op.
Het landschap verandert. De bergen liggen achter me. Nog een klimmetje en het hotel voor de nacht is daar. Een vreselijk hotel met een nog ergere uitbater. Het is niet anders. Er zit niks in de buurt en anders moeten Irma en ik nu al afdalen naar Tiznit. Liever morgen.
Het uitzicht vanaf het terras is fraai en aan de smaak van bier kunnen ze niets verpesten. Verder is het koud, ongezellig en smakeloos eten. Morgen snel weg! Zonde, want de plek heeft alles in zich om welvarend te zijn.
Zondag 3 januari 2016: Kerdous – Tiznit, 58 kilometer
Vroeg uit de veren, hoewel het ontbijt meevalt, snel weg uit deze smakeloze tent! Afdalen! Het gaat direct hard naar beneden. Gelukkig heb ik me met vooruitziende blik warm aangekleed. Er is weinig verkeer, toch blijft het goed opletten. Rechts van de weg duizelt het naar beneden.
Irma en ik rijden echt de Anti-Atlas uit. Het landschap verandert, het wordt groener, het is warmer, het wordt drukker. Bij een koffietentje langs de weg is het goed bijkomen, tintelende vingers, even niet meer de focus op het wegdek, medeweggebruikers en wat de weg op kan springen…..
Het echte afdalen zit er op. De weg gaat op en neer en er steekt een tegenwind op. In de verte ligt Tiznit, een grotere stad. Oef, wat een vette laag smog hangt er boven. Ongezond! Voor ik het weet rij ik de Medina in. Een drukte van belang. Al het verkeer krist krast door elkaar.
In een piepklein steegje zit een heerlijke Riad. Vijf kamers en een suite voor geen geld. En wat nog heerlijker is, ze kunnen fantastisch koken. Een ontzettend smakelijke tajine met sardientjes. Ik heb nog nooit zo lekker gegeten in Marokko!
De rest van de middag vult zich snel. Een wandeling langs de soukhs en de vele kramen met etenswaren. Met de kippen heb ik wel te doen. Met regelmaat wordt er een aan zijn vleugels de kooi uitgetrokken voor het onvermijdelijke. Tja, dat staat in Nederland ver van de mens af!
’s Avonds wat eten in een ander tentje. Ook wat ingrediënten betreft is het anders. Voor de tweede maal vis vandaag! De zee is nabij.
Maandag 4 januari 2016: Tiznit – Massa, 49 kilometer
Om acht uur ontbijt. Zo lekker als de lunch gisteren was, zo lekker is het ook nu weer! Goh, wat kunnen ze hier koken. Ik open even de mailbox….. ja, Nederland is weer aan het werk! Maar ik nog lekker even niet.
Irma kijken naar de invulling van de komende week. Woensdag Agadir, dus nog drie dagen fietsen. Om niet over de doorgaande weg te hoeven fietsen is het besluit snel genomen zigzaggend naar Agadir toe te fietsen en woensdag begin van de middag aan te komen. Relaxte dagen met niet te veel, maar voldoende ‘bezwete’ kilometers!
Eerst naar de zee! Vanuit Tiznit loopt een kaarsrechte weg van 14 kilometer naar het strand. Zelfs met fietspad. Het blauw van de Atlantische Oceaan verschijnt al snel aan de horizon. Het badplaatsje stelt niet veel voor, maar het is heerlijk toeven op een terrasje. Het weidse uitzicht, de wind van zee, de enorme branding….. goed toeven voor een lunch!
Via een korte piste is het weer mooi de heuvels in te klimmen. De zee links, het dorre landschap rechts, het pad voor me. Onverhard rijden blijft toch eigenlijk wel het mooiste fietsen……
In Massa, een streekplaatsje, zit een fijn familiehotel met vier kamers. Kinderen die einde middag met de bus van school worden thuis gebracht. Pappa die van zijn werk thuiskomt. Oma zit in de hoek. De haard gaat aan, in de keuken het gekletter van pannen, kinderen kruipen over de vloer, diner aan tafel. Mooi.
Dinsdag 5 januari 2016: Massa – Agadir, 60 kilometer
Het regent! Vannacht al. Ik kon het eigenlijk niet geloven, maar in deze regio gebeurt het wel vaker!
Ontbijt in de woonkamer. De kinderen zijn al naar school. Het ontbijt is goed. En ik pak nog maar een koffie zolang het buiten miezert en dan weer pijpenstelen regent. Het lijkt op te klaren. Irma en ik worden warm uitgeleide gedaan door de familie. In het dorp zie ik pas goed wat voor impact regen hier heeft. Het stroomt over het wegdek heen! Twee otters steken de straat over…… Het is opeens een heel ander beeld op Marokko. Het lijkt alsof ik in het Verre Oosten ben beland met al het groen en roodbruine blubber rond me heen!
In een volgend dorp zet de regen flink door. Een schuilplekje bij de lokale slager is snel gevonden. Irma en ik zijn niet de enige! Het zijn weer alleen mannen die tijd hebben om te schuilen! Blijft een mooi gezicht in hun habijten….
Bij de kruising met de doorgaande weg naar Agadir linksaf. Het is bepaald geen genoegen me te voegen op deze weg die het midden houdt tussen een snelweg en een winkelstraat. Op de rechterstreep van de weg mogen Irma en ik fietsen, turend in de spiegel naar achterop komend verkeer. Voor de zekerheid heb ik mijn achterlicht ontstoken: fel rood, zelfs bij daglicht, een krachtpatser van dynamo zit in de vooras verwerkt…..
Toch rijden Marokkaanse chauffeurs best netjes. Bij plaatsjes gaat de weg van tweebaansweg naar eenbaansweg en zijn er afslagen. Ze laten Irma en mij steeds netjes voor gaan…..
De kilometers vorderen richting Agadir. Het begint toch weer te regenen. Net op tijd om niet doorweekt te raken zit er een eettentje. Wat is Marokko toch een mannenmaatschappij….. Ze eten, ze roken en voeren discussie op de dag, geen vrouw te bekennen! Het omeletje smaakt goed.
Irma en ik stampen door in een strak tempo. De eerste voorstad van Agadir, de snelweg kwijt. Op de kaart staat met een stippellijn dat een rivier naar het zuiden van Agadir overgestoken kan worden. De weg er naar toe is er een van achteraf straatjes. Afgaand op het verkeer moet de doorsteek lukken. Het wegdek is half weg gespoeld. Linksaf ontspint zich plots een vers geasfalteerd wegdek, praktisch zonder medeweggebruikers. Een buitenwijk van Agadir. Alles voelt voor mij nog in aanbouw, maar het straatleven vertelt me iets anders…..
Een Italiaanse heeft een fijn plekje gecreëerd om te overnachten. In een ondergaand zonnetje drinken Irma en ik een biertje. Het eten is prima. De oogjes vallen om tien toch weer dicht…..
Woensdag 6 januari 2016: Agadir – Taghazout, 30 kilometer
Ik merk dat ik echt in de bewoonde wereld terug ben. Het ontbijt wordt continentaler, het internet is sneller, meer bewakingscamera’s, duurdere auto’s, golfresorts, expat-wijkje en toeristen die een paar daagjes luxe Marokko doen.
Met een lus rijden Irma en ik om het centrum van Agadir heen. Zee, boulevard en Marina. This could be anywhere! Wel lekker ontspannen fietsen! Het zit er bijna op. Nog twee dagen relaxen in een fijn hotel ten noorden van Agadir en vrijdag weer terug. Ook zin in, het normale leven. Het nieuwe van het huis, familie, vrienden en lekker ook aan de slag te gaan met de boeiende praktijk van financieren in de culturele sector.
Het voelt ook goed weer helemaal fit te zijn, de benen in shape, wat kilo’s eraf en (weer!) goede voornemens dat zo te behouden! En ook veel in het vooruitzicht: een trip naar de Oostkust van de USA, de boot zeilklaar maken en varen en stiekem al een fietsbestemming voor eind van dit nieuwe jaar in gedachten! Dat wordt niet Marokko, maar een ander continent…… wel een voortzetting van een fietsreis van inmiddels vijftien jaar terug.
Marokko is wederom een fijn fietsland gebleken. Ik weet zeker dat Irma en ik hier nog terug gaan komen in de toekomst. Alleen al als ik op de kaart kijk zie ik zoveel routes die ik hier graag zou willen fietsen: asfaltwegen maar ook veel off piste. Los van het landschappelijke schoon is Marokko een gastvrij land: aardige mensen, hoffelijk in het verkeer en smakelijk eten. Natuurlijk ken ik ook de andere verhalen over toeristisch Marokko. Maar dat is nu het leuke van fietsen. Op twee wielen doorkruis je het land zoals het werkelijk is! Tot de volgende keer!